Μέσα στους καταιγιστικούς ρυθμούς της καθημερινής μας ζωής, οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι είναι αναμενόμενο να ξεχνάμε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει με τον εγκέφαλο και τις νοητικές μας λειτουργίες. Εντούτοις, δεν αποκλείεται η μνήμη μας να χρειάζεται και λίγη εξάσκηση! Άλλωστε, είναι αποδεδειγμένο ότι όσο περισσότερο «γυμνάζουμε» τη μνήμη μας, τόσο αποδοτικότερη γίνεται. Για το σκοπό αυτό, σας παρουσιάζουμε όλους τους παράγοντες που, βάσει ερευνών, έχουν συσχετιστεί με την ενίσχυση, αλλά και με την αποδυνάμωση της μνήμης.
Πείτε ΟΧΙ
Στο φαστ φουντ Η πιο πρόσφατη έρευνα για τους παράγοντες που αποδυναμώνουν τη μνήμη έρχεται από το Ινστιτούτο Karolinska της Σουηδίας και συνδέει το γρήγορο φαγητό με τα κενά μνήμης. Φαίνεται ότι το «φαστ φουντ» -πλούσιo σε λίπη, ζάχαρη και χοληστερίνη- προκαλεί χημικές μεταβολές στον εγκέφαλο, παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στους ασθενείς με Αλτσχάιμερ
Στις στερητικές δίαιτες Σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Appetite», οι γυναίκες που ακολουθούσαν τη δίαιτα Άτκινς (πλούσια σε πρωτεΐνες και φτωχή σε υδατάνθρακες), είχαν χαμηλότερη απόδοση σε νοητικά τεστ, σε σύγκριση με εκείνες που ακολουθούσαν μια ισορροπημένη δίαιτα. Η χαμηλή απόδοση των γυναικών της πρώτης ομάδας αποδίδεται στο ότι στερούνταν τους υδατάνθρακες (π.χ. δημητριακά, ζυμαρικά, πατάτες), που αποτελούν τα βασικά «καύσιμα» του εγκεφάλου.
Στο κάπνισμα
Το κάπνισμα προκαλεί σύσπαση και ανεπαρκή αιμάτωση των λεπτεπίλεπτων αγγείων του εγκεφάλου, γι’ αυτό και είναι επιζήμιο για τη μνήμη. Περισσότερες από 3.000 χημικές ουσίες απελευθερώνονται κατά την καύση του, και προκαλούν μικροαγγειοπάθεια. Επίσης το κάπνισμα έχει συσχετιστεί με την εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ σε μικρότερες ηλικίες.
Στην τηλεόραση
Η παθητική παρακολούθηση της τηλεόρασης αποδυναμώνει το νου κατά τον ίδιο τρόπο που η καθιστική ζωή κάνει το σώμα νωθρό. Αντιθέτως, για την εξάσκηση της μνήμης, είναι απαραίτητο να ασχοληθούμε ενεργητικά με κάποια νοητική δραστηριότητα, όπως το διάβασμα, ή με ακόμη πιο απαιτητικές δοκιμασίες, όπως η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου. Οι δραστηριότητες αυτές αποδεδειγμένα «γυμνάζουν» τους νευρώνες του εγκεφάλου και βοηθούν στη δημιουργία νέων συνάψεων μεταξύ τους.
Στο στρες Όταν βρισκόμαστε συνεχώς σε κατάσταση στρες, το μυαλό μας «μπλοκάρει» και η μνήμη μας έχει κενά. Οι ορμόνες του στρες (κορτιζόλη, αδρεναλίνη) δεν απορρυθμίζουν μόνο το σώμα, αλλά και το νου. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι και οι πιο διαβασμένοι μαθητές, όταν έχουν πολύ άγχος, αδυνατούν να ανακαλέσουν από τη μνήμη τους τις γνώσεις τους. Μάλιστα, η διαρκής έκκριση κορτιζόλης σχετίζεται με την απώλεια νευρώνων από την περιοχή του εγκεφάλου (ιππόκαμπος) που θεωρείται σημαντική για τη μνήμη.
Στα ηρεμιστικά
Ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου. Στα φάρμακα αυτά ανήκουν τα απλά ηρεμιστικά (βενζοδιαζεπίνες), που, δυστυχώς, σήμερα πολλοί αγοράζουν χωρίς συνταγή γιατρού, προκειμένου να καταπολεμήσουν το άγχος και την αϋπνία. Τα φάρμακα αυτά, όμως, επηρεάζουν τη μνήμη, την προσοχή και το αντανακλαστικό της αποφυγής του κινδύνου. Επίσης, όταν λαμβάνονται πέραν των τεσσάρων εβδομάδων, προκαλούν εξάρτηση, γι’ αυτό και η λήψη τους πρέπει να διακόπτεται σταδιακά υπό ιατρική καθοδήγηση.
Στη ρουτίνα Η μονοτονία, η επανάληψη στερεότυπων συμπεριφορών και η έλλειψη νέων ερεθισμάτων μπορούν να αποδυναμώσουν τη μνήμη. Αντιθέτως, καθετί που μας αναγκάζει να «γυμνάσουμε» τους νευρώνες του εγκεφάλου είναι ωφέλιμο για το νου. Κάθε νέα δραστηριότητα «ενεργοποιεί» τους νευρώνες του εγκεφάλου και ευνοεί την ανάπτυξη νέων συνάψεων μεταξύ τους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όσοι θέτουν το μυαλό τους διαρκώς σε λειτουργία και καταπιάνονται με καινούργιες δραστηριότητες, απειλούνται λιγότερο από την άνοια.
Στις στερητικές δίαιτες Σύμφωνα με έρευνα, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Appetite», οι γυναίκες που ακολουθούσαν τη δίαιτα Άτκινς (πλούσια σε πρωτεΐνες και φτωχή σε υδατάνθρακες), είχαν χαμηλότερη απόδοση σε νοητικά τεστ, σε σύγκριση με εκείνες που ακολουθούσαν μια ισορροπημένη δίαιτα. Η χαμηλή απόδοση των γυναικών της πρώτης ομάδας αποδίδεται στο ότι στερούνταν τους υδατάνθρακες (π.χ. δημητριακά, ζυμαρικά, πατάτες), που αποτελούν τα βασικά «καύσιμα» του εγκεφάλου.
Στο κάπνισμα
Το κάπνισμα προκαλεί σύσπαση και ανεπαρκή αιμάτωση των λεπτεπίλεπτων αγγείων του εγκεφάλου, γι’ αυτό και είναι επιζήμιο για τη μνήμη. Περισσότερες από 3.000 χημικές ουσίες απελευθερώνονται κατά την καύση του, και προκαλούν μικροαγγειοπάθεια. Επίσης το κάπνισμα έχει συσχετιστεί με την εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ σε μικρότερες ηλικίες.
Στην τηλεόραση
Η παθητική παρακολούθηση της τηλεόρασης αποδυναμώνει το νου κατά τον ίδιο τρόπο που η καθιστική ζωή κάνει το σώμα νωθρό. Αντιθέτως, για την εξάσκηση της μνήμης, είναι απαραίτητο να ασχοληθούμε ενεργητικά με κάποια νοητική δραστηριότητα, όπως το διάβασμα, ή με ακόμη πιο απαιτητικές δοκιμασίες, όπως η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή ενός μουσικού οργάνου. Οι δραστηριότητες αυτές αποδεδειγμένα «γυμνάζουν» τους νευρώνες του εγκεφάλου και βοηθούν στη δημιουργία νέων συνάψεων μεταξύ τους.
Στο στρες Όταν βρισκόμαστε συνεχώς σε κατάσταση στρες, το μυαλό μας «μπλοκάρει» και η μνήμη μας έχει κενά. Οι ορμόνες του στρες (κορτιζόλη, αδρεναλίνη) δεν απορρυθμίζουν μόνο το σώμα, αλλά και το νου. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι και οι πιο διαβασμένοι μαθητές, όταν έχουν πολύ άγχος, αδυνατούν να ανακαλέσουν από τη μνήμη τους τις γνώσεις τους. Μάλιστα, η διαρκής έκκριση κορτιζόλης σχετίζεται με την απώλεια νευρώνων από την περιοχή του εγκεφάλου (ιππόκαμπος) που θεωρείται σημαντική για τη μνήμη.
Στα ηρεμιστικά
Ορισμένα φάρμακα επηρεάζουν την ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου. Στα φάρμακα αυτά ανήκουν τα απλά ηρεμιστικά (βενζοδιαζεπίνες), που, δυστυχώς, σήμερα πολλοί αγοράζουν χωρίς συνταγή γιατρού, προκειμένου να καταπολεμήσουν το άγχος και την αϋπνία. Τα φάρμακα αυτά, όμως, επηρεάζουν τη μνήμη, την προσοχή και το αντανακλαστικό της αποφυγής του κινδύνου. Επίσης, όταν λαμβάνονται πέραν των τεσσάρων εβδομάδων, προκαλούν εξάρτηση, γι’ αυτό και η λήψη τους πρέπει να διακόπτεται σταδιακά υπό ιατρική καθοδήγηση.
Στη ρουτίνα Η μονοτονία, η επανάληψη στερεότυπων συμπεριφορών και η έλλειψη νέων ερεθισμάτων μπορούν να αποδυναμώσουν τη μνήμη. Αντιθέτως, καθετί που μας αναγκάζει να «γυμνάσουμε» τους νευρώνες του εγκεφάλου είναι ωφέλιμο για το νου. Κάθε νέα δραστηριότητα «ενεργοποιεί» τους νευρώνες του εγκεφάλου και ευνοεί την ανάπτυξη νέων συνάψεων μεταξύ τους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όσοι θέτουν το μυαλό τους διαρκώς σε λειτουργία και καταπιάνονται με καινούργιες δραστηριότητες, απειλούνται λιγότερο από την άνοια.
Στο πολύ αλκοόλ Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ απειλεί τη μνήμη. Μάλιστα, σε βρετανική έρευνα σε εφήβους, των Πανεπιστημίων Northumbria και Keele, διαπιστώθηκε ότι όσοι έπιναν πολλά ποτά (τουλάχιστον 6) μονομιάς, 1-2 φορές την εβδομάδα, είχαν χειρότερες επιδόσεις στα τεστ μνήμης συγκριτικά με εκείνους που έπιναν τακτικά μεν, αλλά όχι τόσο μεγάλες ποσότητες. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επιβαρύνει περισσότερο τις νοητικές λειτουργίες σε σύγκριση με τη συστηματική μεν, αλλά πιο μετρημένη κατανάλωση.
Πείτε ΝΑΙ
Στον καφέ Ένα με δύο φλιτζάνια καφέ την ημέρα θεωρούνται ευεργετικά για τη μνήμη. Η δράση αυτή του καφέ οφείλεται στο ότι διεγείρει το νευρικό σύστημα, αλλά και στο γεγονός ότι είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά - μια σχετικά νεότερη επιστημονική διαπίστωση. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση καφέ ενδέχεται να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα και, για το λόγο αυτόν, καλό είναι να αποφεύγεται.
Στις βιταμίνες του συμπλέγματος Β
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι ευεργετικές για το νου και τη μνήμη. Ειδικότερα, η Β3 (νιασίνη) θεωρείται ωφέλιμη τόσο για τους υγιείς όσο και για τους ασθενείς με άνοια, σύμφωνα με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Επίσης, μεγάλη είναι και η αξία της Β12, που συμβάλλει στη σύνθεση της προστατευτικής λιπώδους μεμβράνης των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Μάλιστα, σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neurology», παρατηρήθηκε ότι ο κίνδυνος ατροφίας του εγκεφάλου ήταν μεγαλύτερος σε όσους είχαν χαμηλά επίπεδα Β12 σε σύγκριση με όσους είχαν υψηλά. Για το καλό της μνήμης μας, λοιπόν, οι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνες Β3 και Β12 (κρέας, συκώτι, ψάρια, δημητριακά ολικής άλεσης, γάλα, αυγά, τυρί, γιαούρτι), στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής.
Στα ω-3 λιπαρά οξέα Το10% του εγκεφάλου μας αποτελείται από λιπώδη ιστό, γεγονός που σημαίνει ότι τα λίπη είναι απαραίτητα για την ομαλή εγκεφαλική λειτουργία. Ειδικότερα, τα ω-3 λιπαρά οξέα θεωρούνται ευεργετικά για την ικανότητα απομνημόνευσης και την εκμάθηση. Τα ω-3 περιέχονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια (π.χ. σαρδέλα, σολομός, γαύρος, σκουμπρί) και στα καρύδια. Από την άλλη μεριά, όμως, τα «κακά» κορεσμένα λίπη (ζωικά) συσχετίζονται με την απόφραξη των αγγείων και συνιστάται να καταναλώνονται με μέτρο. Ένα σκεύασμα πλούσιο σε Ωμέγα 3 καθώς επίσης και Ginko Biloba (βλέπε πιο κάτω) είναι και το Αctive Mind του Βρετανικού Οίκου Seven Seas.
Gingo biloba
Το gingo biloba είναι ένα γνωστό βότανο που στα βιβλία γράφεται ως material medicas και το οποίο είναι γνωστό από το 2800 π.Χ. Προέρχεται από την Κίνα και ήρθε στην Ευρώπη το 1700 όπου σε χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία συνταγογραφείται ως φάρμακο για συγκεκριμένες παθήσεις. Το βότανο αυτό έχει βρεθεί ότι αυξάνει τη ροή αίματος στον εγκέφαλο καθώς και τα επίπεδα οξυγόνου. Αυξημένη ροή αίματος συνεπάγεται βελτίωση στη διαδικασία της μνήμης και αυτό έχει αποδειχτεί τόσο σε υγιείς όσο και σε άτομα ύστερα από εγκεφαλικό ή άλλες παθολογικές καταστάσεις. Ακόμα, οι ίδιες μελέτες έδειξαν ότι το gingo biloba βοηθάει τα εγκεφαλικά κύτταρα να χρησιμοποιήσουν καλύτερα τη γλυκόζη που προέρχεται από τη τροφή. Η θετική του επίδραση στη μνήμη αφορά τόσο την πρόσφατη μνήμη (short term memory) όσο και την πιο μακρινή (long term memory).
Στον ύπνο
Ο καλός νυχτερινός ύπνος θεωρείται από τους σημαντικότερους προστάτες της μνήμης. Όταν κοιμόμαστε, το μυαλό μας ταξινομεί και αποθηκεύει τις πληροφορίες που λάβαμε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ιδιαίτερα ευεργετική θεωρείται η φάση REM του ύπνου, δηλαδή ο βαθύς ύπνος, όπου βλέπουμε όνειρα, η οποία ξεκινά 60-90 λεπτά αφότου αποκοιμηθούμε. Ωστόσο, πρόσφατο πείραμα του Πανεπιστημίου του Ντίσελντορφ αναδεικνύει και την αξία της σιέστας για την ενίσχυση της μνήμης. Διαπιστώθηκε, δηλαδή, ότι οι εθελοντές που παρακινήθηκαν να κοιμηθούν για λίγα λεπτά (6) απέδωσαν καλύτερα στα τεστ απομνημόνευσης, σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν κοιμηθεί.
Στα σταυρόλεξα
Τα σταυρόλεξα βελτιώνουν τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου και θεωρούνται η καλύτερη γυμναστική για το μυαλό, επειδή απαιτούν να επιτελέσουμε ταυτόχρονα πολλές νοητικές λειτουργίες που ενισχύουν τη μνήμη, όπως η ανάκληση, η οργάνωση και η ταξινόμηση των πληροφοριών. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, οι δυνατοί λύτες -που λύνουν πάνω από 4 σταυρόλεξα την εβδομάδα- απειλούνται λιγότερο από την άνοια, σε σύγκριση με εκείνους που λύνουν μόνο ένα.
Στο σίδηρο
Η έλλειψη σιδήρου έχει συσχετιστεί με την αδυναμία συγκέντρωσης και τα κενά της μνήμης. Μάλιστα, σε σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου «Johns Hopkins» σε κορίτσια με ελαφρά αναιμία, λόγω εμμήνου ρύσεως, παρατηρήθηκε ότι εκείνα που λάμβαναν συμπληρώματα σιδήρου είχαν καλύτερη απόδοση σε τεστ μάθησης και μνήμης, σε σύγκριση με εκείνα που λάμβαναν εικονικό φάρμακο. Η καλύτερη πηγή σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας.
Στο ακόνισμα των αισθήσεων Όσο πιο εξασκημένες είναι η όραση και η ακοή, τόσο καλύτερα μπορούμε να απομνημονεύουμε τις πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν. Γι’ αυτό και συνιστάται σε κάθε ευκαιρία να κάνουμε μικρές ασκήσεις «ενδυνάμωσης» της όρασης και της ακοής. Για την εξάσκηση της όρασης, λόγου χάρη, μπορούμε να παρατηρήσουμε με λεπτομέρεια τα σχήματα του προσώπου, της μύτης ή των αυτιών των ανθρώπων γύρω μας, ενώ για την εξάσκηση της ακοής μπορούμε να παρατηρήσουμε τις ιδιαιτερότητες της προφοράς τους!
Στο περπάτημα
Το ζωηρό περπάτημα αποδεικνύεται ευεργετικό για τη μνήμη, ειδικότερα στους μεσηλίκους. Οι ειδικοί εξηγούν ότι η ήπια άσκηση διευκολύνει τη μεταφορά των θρεπτικών συστατικών προς τον εγκέφαλο - η οποία επιβραδύνεται λόγω της ηλικίας και της καθιστικής ζωής. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ηλικιωμένοι που είναι σε καλή φυσική κατάσταση αποδίδουν καλύτερα στα νοητικά τεστ σε σύγκριση με εκείνους που δεν αθλούνται.
Τα σταυρόλεξα βελτιώνουν τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου και θεωρούνται η καλύτερη γυμναστική για το μυαλό, επειδή απαιτούν να επιτελέσουμε ταυτόχρονα πολλές νοητικές λειτουργίες που ενισχύουν τη μνήμη, όπως η ανάκληση, η οργάνωση και η ταξινόμηση των πληροφοριών. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες, οι δυνατοί λύτες -που λύνουν πάνω από 4 σταυρόλεξα την εβδομάδα- απειλούνται λιγότερο από την άνοια, σε σύγκριση με εκείνους που λύνουν μόνο ένα.
Στο σίδηρο
Η έλλειψη σιδήρου έχει συσχετιστεί με την αδυναμία συγκέντρωσης και τα κενά της μνήμης. Μάλιστα, σε σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου «Johns Hopkins» σε κορίτσια με ελαφρά αναιμία, λόγω εμμήνου ρύσεως, παρατηρήθηκε ότι εκείνα που λάμβαναν συμπληρώματα σιδήρου είχαν καλύτερη απόδοση σε τεστ μάθησης και μνήμης, σε σύγκριση με εκείνα που λάμβαναν εικονικό φάρμακο. Η καλύτερη πηγή σιδήρου είναι το κόκκινο κρέας.
Στο ακόνισμα των αισθήσεων Όσο πιο εξασκημένες είναι η όραση και η ακοή, τόσο καλύτερα μπορούμε να απομνημονεύουμε τις πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν. Γι’ αυτό και συνιστάται σε κάθε ευκαιρία να κάνουμε μικρές ασκήσεις «ενδυνάμωσης» της όρασης και της ακοής. Για την εξάσκηση της όρασης, λόγου χάρη, μπορούμε να παρατηρήσουμε με λεπτομέρεια τα σχήματα του προσώπου, της μύτης ή των αυτιών των ανθρώπων γύρω μας, ενώ για την εξάσκηση της ακοής μπορούμε να παρατηρήσουμε τις ιδιαιτερότητες της προφοράς τους!
Στο περπάτημα
Το ζωηρό περπάτημα αποδεικνύεται ευεργετικό για τη μνήμη, ειδικότερα στους μεσηλίκους. Οι ειδικοί εξηγούν ότι η ήπια άσκηση διευκολύνει τη μεταφορά των θρεπτικών συστατικών προς τον εγκέφαλο - η οποία επιβραδύνεται λόγω της ηλικίας και της καθιστικής ζωής. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι ηλικιωμένοι που είναι σε καλή φυσική κατάσταση αποδίδουν καλύτερα στα νοητικά τεστ σε σύγκριση με εκείνους που δεν αθλούνται.
insite.com.cy
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου